³¹à³ "³Îå} ³ãît¡Kã ëÚºìÒï ¯à¹ã

¯àÒü í³¹à¤à "ìR¡à³
³ã*Òü¤>à W¡à*J;ºA¡šKã ³tå¡}ÒüÄà ³ã*Òü¤[Å}Kã JåÄàÒü "³à ëųƒå>à ³ã>å}[Å>à "ì=àÒü¤à ‹´¶¢ *Òü¹Kà, Òü}-t¡Ùà, >å}[Å W¡àÄ>à, ºàº íºt¡¤à ³à캳 "³à ëÅ´•¤à ëJàR¡\} A¡Äà W¡}[ÅĹAáã¡ú
>àA¡º "³ì¹à³ƒ>à šå¯à¹ãKã [ºAá³ A¡à}ƒå>à ³[W¡>-³>Å*Kã ³[¹ [=ìƒàA—¡ƒå>à >å}[Å W¡àÄ¤à šå¹A—¡¤Kã =¤A¡Îå A¡Äà W¡}[ÅÄ[¹¡ú J僳 *Òü>à ³[ošå¹Kã (A¡}àA¡) "¯à}ƒà ëÎ>àš[t¡ [ƒ[Ê¡öC¡ ³>å}W¡Äà íº¤à ëA¡ï¤öæ W¡ã}Kã >àìšà³ƒà íº¤à ³¹à³ ÒàÚ[¹¤à Jåº "ƒåƒKã ³¸à–µà¹ Úà*>à "¯à} ë>à}ìšàA¡ ®¡à¹t¡A¡ã ëÊ¡i¡[Å} "³Îå} "=àš "=àÙà º³[Å}ƒà W¡vå¡>à ó塹硚 A¡Úà ë=àA—¡à Jå–ƒà[J¤Kã ¯à¹ã ó¡}ìº, ³[Î A¡Úà ë=àA—¡à Jå–ƒà>[J¤Kã ¯à¹ã ó¡}ìº, ³[Î º³ƒ³ "ƒåKã ºàÒü*ÒüJø¤à Òüšà-Òüšå[Å}ƒKã =}ƒ¹A¡šà [W¡>=à} ¯à¹ãƒà Úå´£¡³ *Òü¤[>¡ú ¯à¹ã[Å} "[ÎKã "Wå¡´¬[Å} [=ìƒàAáKà ³ãÚೃà =>´•¤à ³¹à³ "³Îå} t¡´šàB¡ã ³ã*Òü[Å} ÒàÚ¤[ƒ W¡ã}³ã-t¡´¶ã (Zaang-Ningkam)"[>Kã *Òü¤à The union of Marabungsa, Kalasanglung and Makikangpa ëA¡ï¤à ºåš "³à ëųƒå>à [=K;šKã =¤A¡ W¡}[Å>¤à ëÒï칡ú [=K;šƒà ó¡}ºA¡àš J¹ƒ} ³ãÚೃà =³\[¹¡ú
[>}[Å}¤à ë=àv¡ûö¡¤à ³t¡³ƒà ³¹à³ƒà ³¹à´¬å}Åà, A¡ºàÅà}ºå} "³Îå} ³[A¡ A¡à}š ëA¡ï¤à ³[W¡>-³>à* "׳ íº¹´¶ã¡ú ë>à}³à ³ìJàÚ "×´•à #[Å}ìJà} "³ƒà Òü¹ç¡\¤à ëºàÒü¹Kà ³Åà ³ÅàKã "¯à}¤à ëÚ}>[Î ÒàÚƒå>à #[Å}ìJà} ³>àv¡û¡à Úåƒå>à íº¤à >å}šàA¡ "³ƒà ³Åà ³ÅàKã ÒA¡W¡à} ³ìÚà>à >å}šàA¡ "ƒåƒà [=>ºKà (ºàAáKà "¯à}¤à *Ĥà ÒA¡W¡à} ³ìÚà>Kã ³[³ "ƒå t¡àÒü¡ú ÒàÚ[¹¤à >å}šàA¡ "ƒå R¡[Î ó¡à*¤à ³¹à³ƒà ³[W¡> ³>àºKã >å} ÒàÚƒå>à Úå}[º "³Îå} Jågà[Å}>à [šø\ठët¡ïƒå>à =´Ãã¡ú ³[Î>à ³ìJàÚ "׳ šåÄà íº³ãĹ´¬Kã J僳[> ÒàÚ\[>}Òü¡ú ³t¡³Kã ³tå¡}ÒüÄà ³[W¡º ³>à* "׳Kã "Òº ³¹à>å}Åà>à ³¹à³ƒà íºìÒï¹Kà ³>à* ÚàÒü³à A¡ºàÅ}ºå>à ë>à}W¡š šà}>à W¡;[Jƒå>à "=àš "=àÙà ³ó¡³ƒà ët¡àR¡à> ët¡àR¡à>¤à \à;A¡ã ³ã*Òü[Å} *–ƒå>à íº[J ÒàÚ¤à ¯àó¡³Îå íº[¹¡ú
³[A¡ A¡à}š> t¡´šàv¡û¡à A塳ƒå>à Jå–ƒà[J (šà>[J)¡ÒàÚ>Îå ¯à¹ã "ƒåƒà Úà*[¹ "³ì¹à³ƒà ³ìJàÚ>Îå í³ît¡¤å ëÒï[\A¡ ó¡à*¤à ³[A¡î³ ÒàÚ>à JR¡>[¹¡ú ëºàÚ>>à í³ît¡>Îå A¡}àv¡û¡à A¡à}¤à ëA¡ï¤à [>}ì=ï "³à šàÀ´¶ã¡ú A¡àì³à}ƒà ëA¡à>å} *[J ÒàÚ>¤Îå íº[¹¡ú ³¹³ "ƒå>à ³¹à³ "³Îå} í³ît¡Kã ¯à¹ã "[΃à Wå¡[ÅĤà J¹[ƒ íºì¹¡ú "³ì¹à³ƒà í³ît¡>à º³ƒ³ "[΃à íº[¹¤à "[¹¤à ³ã[Å}[ƒ ëA¡ï¤öæƒKã Aå¡´ÃAáKà Åì–ƒàA¡[J¤à R¡àv¡û¡[> =à\>[¹¡ú ³¹à³Ç¡ ëA¡ï¤öæW¡ã}Kã >àìšà³ƒà íº¤à "[¹¤à Jåº "³à *Òü¤>à ëA¡ï¤öæƒKã A塳ºA¡[J¤à ³ã[Å}Kã ³>å}ƒà A¡à}¤ ÒàÚ¤à "[ÎÎå "³[> ÒàÚ¤ƒà A¡A¡[>}R¡àÒü *Òü쉡ú ët¡ï¤t¡¤å W¡Òã[ƒ W¡B¡ã ³t¡³ *Òü¤>à JõÊ¡Kã W¡Òãƒà šåì=àA¡šà Jåìƒà}W¡àƒ¤à J¹à íº[¹¡ú ³[΃à >v¡>à ë=}º¤à [>}ì=ïì¹àºKã ³t¡³ƒà ë=àA¡[J¤à ë=ïìƒàA¡ ¯àì=àA¡ "³Îå} Òü[t¡ÒàÎ>à >àî=¤ã¹¤à t¡ìÅ}>à ë=àA¡[J¤à ë=ïìƒàA¡-¯àì=àA¡ A¡Úà>à ³¹à³ "³Îå} ³ãît¡ ">ãKã ³¹v¡û¡à íº>¹´¬à ³[¹ A¡ÚàÎå íº[¹¡ú ³ƒå[ƒ ³¹à³ W¡>å ‘[ÒR¡à’ >à ÒüR¡àîº [>}ì=ï šàÒüìJà´¬à (Òü} 1666-1697) Kã ³t¡³ƒà íº³à *Òü>à šå¹A¡[J¡ú ºàÒü¤A¡ [=¤[ƒ Òü[>}ì=ï šàÒüìJà´¬>à ³ÒàA¡šå íº³ì¹º ó¡³ì=à> A¡àÒ>K[> ¯àÅA¡[J¤¤å R¡àA¡š R¡³ìƒ ÒàÚ¤Kã ¯àì¹ï¤>à ëA¡à>å} =àìƒàv¡ûå¡>à W¡;[J¤ƒà ³šà³Ç¡ ëÚïR¡³ƒà º³Jà}ƒà t¡¹ç¡} ºàÒüì¹´¬ã *–ƒå>à íº[J¡ú Òü[>}ì=ï W¡¹àÒüì¹à}¤à (Òü} 1697-1709) Òàv¡û¡v¡û¡Îå ³¹à³ W¡>å ‘[ÒR¡à’>à >å}[=º W¡àÒü¤ã *Òü>à íº³ó¡´¬àº A¡àƒå>à [>}ì=ïìA¡à–ƒà ³àKã #Åì–ƒàAá´¶ã¡ú "ìt¡àÙà Òü[t¡ÒàÎ>à >àî=¤ã¹´Ã¤à "¯à->å}R¡àÒüKã ¯à¹ã "³ƒ>à ³[ošå¹>à "¯àKã ³Jåv¡à ³àÒü[=¤à >}ƒå>à W¡Òã t¡ì¹; Jå–ƒàA¡îR¡ ³t¡³ƒà (1819-1826) í³ît¡ >åšã J¹à Jå;šå ">ãì=àA—¡à ³¹à³ƒà ºìgÀAá´¶ã¡ú ³ìJàÚ>à ³¹à³ ÒàÚ¤[Î ³ìJàÚKã ³šà ³šåKã ëÒï¹A¡ó¡´•ã "[A¡-"J} íº¹ì¹àÒü ³ìJàÚ¤å ó¡\>à t¡¹à´•à *A¡šãK[> J–ƒå>à ºà[J¤[>¡ú ³ìJàÚ>à >à¹A¡ ë³à}ìÅà} Åà-îA¡ ³¹v¡û¡à "¯à [A¡¤ƒKã W¡àƒ-=v¡û¡>à >àšã ó¡à*¤à W¡à¹Kà ¯à>à ëW¡ÀA¡[J ÒàÚ¡ú "Òà>¤à Jå;šå "ƒå[ƒ "¯à¤à A¡Úà[Å} Jà}ºKà ³¹à³ ëÚï¹A¡[J¡ú ºàÒü¤A¡ [=¤[ƒ "ìA¡à>¤Kã Jå;šå "ƒå>à "¯à [A¡>à [A¡>à W¡š ³àĤà "¯à¤ƒå Jà}>à ºàA¡šƒà >åšã J¹à "³à >å}KàÒü R¡àv¡û¡à R¡àÒü¹¤à ëºàA¡ "³ƒà ëºà[šà ÚàK‰à ÒàÚ>à Aå¡´Ã夃à ëºàA¡ "ƒåƒà *”‚ƒå>à [ÅìÒïÒü¡ú 뺳ìÒï¤à >åšã J¹à "ƒå>à ³¹à³ Jå> ëÚï¹¤à ³t¡³ƒà >åšã J¹à *”‚ìÒï¤Kã ¯à¹ã t¡´¬ƒà ³¹à³Kã Jågà[Å} =ì´¶àÚ ëÅàA—¡[J ÒàÚ¡ú ³ìJàÚ>à ³ó¡³ "ƒå t¡àA¡šƒKã ³¹à³ Jågà[Å}>à ³ó¡³ "ƒå¤å ‘³[A¡ šåÒü ºåÒü\}’ ÒàÚ¤[ƒ í³ît¡ >åšã Òü³à-Òü줺[Å} *”‚[J¤à ³ó¡³ ÒàÚ>à ë=à>¤ã[J¡ú
ºà> ëºàÒü¹¤à ³tå¡}ƒà Jågà[Å}>à [=>¤ã¹ìK ÒàÚ¤ƒà "¯à [A¡î\ W¡;[Jì¹àÒü ÒàÚ¤ƒà "Òº[Å}>à t¡´šàv¡û¡à A¡[¹Îå [A¡[>}R¡àÒü íºìy "¯à[Å} W¡;ìJø ÒàÚ¤ƒKã Jågà[Å}>à ³ìJàÚ¤å t¡´šàA¡ t¡à>à [=>¤ã¹´¶ã¡ú A¡àÒü>¹³ƒàÒüƒà >åšã[Å} "ƒå>à Jågà[Å}ƒà >å}[Å>à ëÅàÀ´¶ã¡ú ³ƒå[ƒ 'ìJàÚ>à [Ź³ƒàÒü ³ãAå¡œ¡à ¹àÒüW¡šàKã #[Å} ëJà}Kã #[Å} =AáKà [ºšà([º[š)Kã ºóå¡ (ìKà´¬ã) W¡à¹Kà [Å}[>}Òüƒà¡ú ÒàÚ[¹¤à ³ó¡³ ÒàÚ¤[ƒ #[Å} ëJà} "³Îå} ºóå¡šà´¬ã "[Î ëÒ[ï\B¡ã Jå³> ÒàÚ>à JR¡>¤à t塳ìÚà> Jå>Kã ³>å}ƒà W¡ã}ìƒà–ƒà íº¤à ³ó¡³[Å}[>¡ú
³ãît¡ >åšã[Å} ÒÄJø¤à ³tå¡}ƒà >åšã "³[ƒ ³¹à³ Jå>Kã ³[³} íº¹¤à A¡à}Åà¹à ëA¡ï¤à >åšà "³ƒà ³Úå³ šàºìÒïÒü¡ú ºàÒü¤A¡ [=¤[ƒ >åšã "[Î>à ³W¡à >åšà "׳ ÒàÚ¤[ƒ A¡à}š, A¡à\å}, A¡à³š ëšàAá¤à ³tå¡}ƒà A¡à}Åà¹à ë>àUà[J¡ú ³šåì¹àÒü¤à [Ź¤à ³tå¡}ƒà ³³à>à ³W¡à >åšà "׳ "ƒå šåƒå>à t¡´šàv¡û¡à Ò>[J¡ú A¡à}Åà¹à>à [Ò}[ºîR¡ƒà [>}[Å} šà쳺 *Òü>à l¡üÚå} šà´¬ã J๠=๴¶ã ÒàÚ "ƒå¤å ³ó¡³ "ƒåƒà Jå–ƒà[¹¤à ³ã[Å}>à Úà”‚;ìJø¡ú
ëÒï[\A¡ ëÒï[\A¡ ³¹à³Kã Jågà[Å}>à ³¹à³ Òü–ƒà Úå}[º¤à Òü[W¡>-Òü>à* "׳Kã  Å칚 t¡àĤKã >å}šàA¡ "³Îå} t塳ìÚ> Jåìº>, ³¹à³ Îàl¡ük¡t¡à íº¤à ‘³[A¡šåÒü ºåÒü\}’, A¡à}Åà¹à>à íº¹´¬à ‘A¡à}Źà W¡ã}’ ÒàÚ>à JR¡>[¹¤à ³ó¡³[Å} "[Î Ç¡}ìÅàÒü ëÅàÒüƒ>à í³ît¡[Å}>à ëųK; ÅàK;tå¡>à "ìÅ}¤à ³ó¡³[> ÒàÚ>à ºà;º[J[> ÒàÚ>à =à\>ìÒïÒü¡ú
³¹³ "ƒå>à ιA¡à¹Kã ³[¹ íº>¤à [ƒšài¢¡ì³–i¡[Å}>à ëųK; ÅàK;šãƒå>à ³ÅA¡ ë=àA¡šà [ÒÊ¡[¹ìA¡º ÎàÒüi¡[Å} *ÒüÒ>¤ãƒå>à iå¡[¹Ê¡ ëšÃÎ "³à *씂àA¡šãÚå ëºàÚ>>à šø\à[Å}>Îå ³t¡³ ³t¡Kã *Òü¤à ³ìt¡} šà}¤ãÚå ÒàÚ\[¹¡ú