Òüì¹à³ ³àÒüšàA¡>à íº[Jƒ¤à: Òà}ìÒ﹤à [ó¡ÂµKã ëJàR¡W¡;

l¡à. Jåì–ƒà}¤³ ëKàA塺W¡–ƒø
³àÒüšàA¡, >ÒàA¡ W¡;ºì¤àÒüìA¡à! "ÎåA¡ =å>à, "ÎåA¡ =à\ƒ>à ³ìt¡ï A¡¹´•à? "R¡>¤à "Úåv¡û¡à ëA¡àì¹ú ³à>à R¡}Rö¡à>>à ëJà}ìƒàÒü ×ÀA¡šƒà "ì>ï¤à, ÚàÒüó¡->å}R¡àÒüKã šàl¡ü¤å ºàB¡‰à ÒàÚ>à "àÅàKã ³R¡ºà> "³à ³R¡ºå¤¤å ë>à}ƒ´¬Kã t¡³=ã¹¤à ³šàl¡ü "³>à =ì´¶àÚƒà t¡àìÅàÄà [=>¤P¡³ ºàA¡[Jú =à\K–ƒ¤à =ì´¶àÚ[Î>à ëÒï[\A¡Îå =àì\ï Úà[‰ >ÒàA—¡à ºàÒüàA¡ t¡à>ìJø ÒàÚ¤[Îú 'ìJàÚ šè´•³A¡ W¡;A¡ƒ¤à R¡à[A—¡, "Òà> "ìA¡à> R¡àÒü¤[> ÒàÚ¤[Î JR¡>-JR¡>à >ÒàA—¡à ³t¡à} ³t¡³ W¡àƒ>à "ÎåA¡ =å>à 'ìJàÚKà A¡àÚ>K[> ÒàÚ¤[Î[ƒ A¡¹´•à =à\KƒìK? W¡ìÚຳåB¡ã ³³àR¡ƒà ¯à "³v¡à Ò}ìK>à ëó¡à> ët¡ï¹ç¡¤ƒà šàÚ¹A¡[Jìƒ, JÀåÒü [³Î ëA¡àºKã [ƒÎìšÃ l¡ü¹Kà ëA¡àº ë¤A¡ ët¡ï\¹B¡[>, "ƒå¤å ët¡ï¹A¡[Jìƒ, ë>à}³ƒå³à "ƒåƒKã >å[³; ³=} ³=} tå¡[³Äà íº[Jú "[W¡>¤à íº¤ƒKã *Òü[¹[> ÒàÚ>à ë=àÒü>à J[gÀåìƒ "ƒå¤å R¡[Îƒà šàl¡üìJàR¡ ëó¡à}º[¹ú *씂àA—¡à >ã}R¡³ìƒ, *씂àA—¡à šà´¶åÒü ³àÒüšàA¡ >ÒàA¡ìÎú Aå¡Òü[J¤à ³t¡³ >;[y¡ 'Kã Ç¡³àR¡ƒà W¡à =A¡[³Ä¹Kà Aå¡Òü>à ó¡[´¶Äƒå>à ¯à¹ã ÅàÄ[J¤ìƒàú "Îå´•à W¡;ºìK ÒàÚ¤Kã >R¡>à t¡àA¡šà ºàAá´¬¹à Òüìt¡à³t¡à Ò}ìÒï[¹ú ë³à} Òàƒ¤à, Òüt¡š t¡Ùà, Åàl¡üK–ƒ¤à ³àÒüšàA¡[>ú ³à¤å JR¡¤à šè´•³A—¡à >å}[Å¤à ³Òà[A—¡ú #Ŭ¹>[ƒ "ó¡¤à ³ãƒ³A¡ šà´¶ã ÒàÚ>¤ƒå¹à Ò–ƒB¡ã ³ìt¡ïΤå? 'ÒàB¡ãƒà >v¡>à íº¤àB¡ã *Òü>Îå ëA¡àì¹à>àKã ">ãÇ¡¤à 믤 "[΃à >å[³; J¹[>Kã ³>å}ƒà šà´¶å\Jø¤à ³ã A¡Úà ³=}-³=} =vå¡>à šå[¤[Jøú ³[ÎKã ³>å}ƒà ³àÒüšàA¡ ³ÒàA¡Îå "³[>ú 'ìJàÚ šè´¬à R¡[Î[ƒ ³ÅA¡ l¡üƒ¤à ëÚA—¡¤à "³Kà A¡Äà ºà씂}>[¹ú ºà씂}[Îƒà ³àÚ šàA¡š[ƒ ëW¡A¡[Å>¤Kã Jè;ºàÚ>à šàî´¬ *Òü>à Åã[\ĹKƒ[>ú ³àÒüšàA¡, >ÒàA—¡à J[\v¡û¡} ëW¡A¡[źìÒ¹ì>?
*씂àA—¡[ƒ >ã}R¡³ìÒï샃à ë>à}ƒ´¬>à >ÒàA¡šå 'ìJàÚKã Òü>àv¡û¡Kã šå[J¤ìÎú
Òüì¹à³ ³àÒüšàA¡-³[ošå¹ã [ó¡ÂµKã Úà´•à ³P¡o íº¤à, ³Åà>à ët¡ï[¹¤à =¤A¡šå >ã}[=\>à JR¡>à ët¡ï¤à "ìÅ}¤à ëšøàìó¡ìÑ•º ëA¡ì³¹àì³>[>ú ³ÅàKã ëÒà;>\³>Kà #Ŭ¹>à šã¤ã¤à íÒ[Å}¤Kà ">ã>à šèÀKà *Òü¹A¡[J¤à ëA¡ì³¹àì³>[>ú [ó¡ÂµKã º³ƒà W¡R¡[‰îR¡ƒà freelance photographer *Òü>à ëÒï¹A¡[J, ëA¡ì³¹àƒà R¡à*\¤à >Òà "³à *Òü>à "Òà}¤à ³t¡³ Å}¤ƒà ëó¡àìi¡à Êå¡[ƒ*[Å}Kã ³ìt¡} šà}¤à *Òü>à ëó¡àìi¡à >´¬à W¡;[Jú [º* [®¡\>, ÎàÒü> [Ê¡º "³Îå} Òüì³\ ÒàÚ¤à ëó¡àìi¡à Êå¡[ƒ*[Å}Kà >A—¡à ëºàÚ>¹A¡[Jú ëó¡àìi¡à >´¬à šà´¬KンA¡ ëó¡àìi¡à >´¬[>, íšÅà šà´¬Kã >;yKà "ît¡ "ìt¡àÙà ³¹³KンA¡ ëó¡àìi¡à >´¬à *Òü[Jìƒú ëó¡àìi¡à >´¬ƒà R¡à*[J¤>à ÒüW¡³ W¡´•à ëó¡àìi¡à >´¬>à ëš>[Jìƒ, ³ÒàA—¡à >[´Ã¤à ëó¡àìi¡àƒå>à ëÚ}[º¤[Å}ƒà šàl¡ü "³à t¡³ÒĤà ëó¡àìi¡à >³[Jú ëW¡¤à}ƒà ÒüW¡³ W¡´•à ³[³ t¡à¤ƒåJv¡û¡>à ëš>[Jìƒ, =¤àÚ Úà*ƒ¤à ³[³ƒåƒà =¯àÚ Òàš—ã}[J, ³ì¹àº ëºàºÒÄã}[J ³[γA¡ ³ÒàA—¡à ët¡ï[J, "ƒå>à "[ÎP¡´¬à t¡à}>à ó¡}¤à ëi¡ìº–i¡[Î>à ³¹³ *Òüƒå>à ³à>à ëA¡ì³¹àì³> *Òü¤à [ó¡Âµ "Úà´¬>à "ît¡ƒKã ët¡àR¡à[À¤à "[Îú ëA¡ì³¹à ÒàÚ¤[Î [ó¡ÂµKã J«àÒüƒKã ³¹ç¡*Òü¤à Jè;ºàÚ[>ú ëA¡ì³¹à Úà*ƒ>à [ó¡Âµ ÒàÚ¤[ÎÎå *Òüì=àìv¡û¡ú íº[¹¤à ¯à¹ã "³¤å =¤àÚ Òàœ¡æ>à "[Ò}¤à ¯à¹ã *ÒüÒÄ¤à ƒàÒüì¹C¡¹>à ÒA¡W¡à} ÅàK;ºA¡šƒà ³ÒàA—¡à šà[´Ã¤à ÒA¡W¡à}, ÒA¡W¡à}ƒåKã behaviour "³Îå} movement  "[Î[ƒ ëA¡ì³¹àƒå Åã[\Ä[¹¤à ëA¡ì³¹àì³>ƒå>à *ÒüÒ>¤[> ÒàÚ¤à ÚàÒüú ƒàÒüì¹C¡¹ƒå>à l¡ü[¹¤à *¤ì\C¡tå¡ ëA¡ì³¹àì³>ƒå>à l¡ü¤à R¡³‰¤[ƒ ƒàÒüì¹C¡¹ƒå>à ëÒà;>[¹¤à šè´¬ƒå "ì¹´¬[>ú "ƒå>à [ó¡Âµ "³à >´¬ƒà ƒàÒüì¹C¡¹>à [ó¡ÂµƒåKã =¯àÚ[>, A¡[XÚÎ[> "ƒåKà ëA¡ì³¹àì³>>à A¡[XÚÎ *ÒüKìƒï[¹¤à *¤ì\C¡t塤å l¡üÒ[À¤à ³ãvå¡[>ú "ƒå>à ³ã; "³Îå} A¡[XÚÎì>Î ">ãKã W¡àĤà [¹ƒ³ "³à Úà*ƒ>à ó¡\¤à [ó¡Âµ "³à *Òü¤à R¡³ìƒú "[ÎP¡´¬à ƒàÒüì¹C¡¹ "³Îå} ëA¡ì³¹àì³> "[>Kã ³¹v¡û¡à íº[¹¤à [¹ƒ³ "[Τå ó¡\>à JR¡¤à "³Îå} l¡ü¤à R¡´¬à ëA¡ì³¹àì³>[> Òüì¹à³ ³àÒüšàA¡[t¡ú
Òüì¹à³ ³àÒüšàA¡, ÅìK຤–ƒ κೠíºA¡àÒüƒà Òüì¹à³ Î>à\àl¡ü¤à "³[ƒ Òüì¹à³ =´¬àºìR¡ï¤ã "[>Kã ³šà[¹ *Òü>à Òü} 1969Kã ëó¡¤ø硯à[¹ 3 ƒà t¡àÒü¤} ó¡à*¹A¡[Jú "R¡à} *Òü>à ëA¡ì³¹à "³Îå} ëó¡àìi¡à >´¬>à ëÒÄà =¯àÚ Úà*[J¤>à ºàÒü[¹v¡û¡à ³[ošå¹ Úå[>®¡[΢[t¡Kã ³Jàƒà [šø Úå[>®¡[΢[t¡ ó¡à*¤ƒ³ t¡³ìÒï[Jú [Å>ó¡³ "³à *Òü>à [ó¡Âµ "³Îå} ëi¡[º[®¡\>Kã ëA¡ì³¹àì³> *Òü>à W¡Òã Aå¡>³R¡àì¹à³ =¤A¡ ët¡ï[Jú ºàÒü¤A¡ ó¡¤>à ÒàÚ¤ ÚàÒü, ëA¡ì³¹àKã º³ƒà J¹à ºàš—à ó塺¤øàÒüt¡ ëÑHàºà¹ Ernest Gusella  "³Îå} Tomio Sasaki ƒKã, "ƒåKà ³[ošå¹Kã ÅA—¡àÒü¹¤à [ó¡Âµ ë³A¡¹ "[¹¤³ ŸೠŴ¶¢ƒKã [Îì>³àìt¡àNøà[ó¡ "³Îå} [ó¡Âµì³[A¡}Kã "ài¢¡ t¡³\¤à ó¡}[Jú [ƒÀãƒà íº¤à "ìWú¤à ë³[ƒÚà Òàl¡üÎ "³à *Òü[¹¤à Asian News International  (ANI) Kã W¡Òã "׳ ëA¡ì³¹àì³> *Òü>à =¤A¡ ëtú¹³[Jú BBC Kã [ó¡W¡¹ ëšøàNøà³[Å}Kã ëA¡ì³¹àšÎ¢> *Òü>Îå ëºàÚ>[Jú ³àÒüšàA¡>à [Îì>³àKã ¯àA¢¡ìÅàš A¡Úà [Å>¤à, Úà*¤ƒà >v¡>à Òü–i¡ì>¢ìÑ•º [ó¡Âµ ëó¡[ʡ쮡º A¡ÚàƒÎå Źç¡A¡ Úà[Jú [Îì>³àìi¡àNøàó¡¹ *Òü>à ³àÒüšàA¡>à ³[ošå¹Kã ÅA—¡àÒü¹¤à [ó¡Âµì³A¡¹ A¡ÚàKà =¤A¡ ët¡ï[³Ä[Jú "[¹¤³ ŸೠŴ¶¢à, *ìA¡> "³àA¡W¡³, Òà*¤³ š¤>A塳à¹, ë¹àì>º Òà*¤³, Î>ô\å Å´¶¢à, ë¤à¤ã ¯àìÒ}¤³, ë¤àì¤à Jå¹àÒü\³, ºåA¡à>–ƒ ëÛ¡[y³Úè³ "³Îå} Aå¡[A¡ ëºàºKã [ó¡Âµ [ƒì¹v¡û¡¹ ºà³[Kº ëƒàìUºKà šè–ƒå>à =¤A¡ ët¡ï[³Ä[Jú ÅA—¡àÒü¹¤à [ó¡Âµ ë³A¡¹[Å} "[ÎKã "Òà>¤à [Îì>³àìi¡àNøà[ó¡Kã ëW¡àÒüÎ "[Î Òüì¹à³ ³àÒüšàA¡[>ú ³ÒàA—¡à [Îì>³àìi¡àNøàó¡¹ *Òü>à =¤A¡ ët¡ï[J¤à [ó¡Âµì³A¡¹[Å} "[ÎKã [ó¡Âµ[Å}>à &¯àƒ¢ ó¡}¤à >;yKà Òü[–ƒÚà> ëšì>à¹à³à >;yKà ³¹ç¡*Òü¤à [ó¡Âµ ëó¡[ʡ쮡º[Å}ƒà šøì\–i¡ ët¡ï¤à [ó¡Âµ[Å} *Òü[Jú ³ÒàB¡ã W¡Òã Aå¡>³R¡à³åB¡ã [ó¡ÂµKã ëA¡[¹Ú¹ƒà &¯àƒ¢ t¡¹à "³Îå} Òü[–ƒÚà> ëšì>à¹à³à >;yKà ë>ìÑ•º / Òü–i¡ì>¢ìÑ•º [ó¡Âµ ëó¡[ʡ쮡º[Å}ƒà šøì\–i¡ ët¡ï¤à [ó¡Âµ Aå¡>t¡¹ç¡A¡ Úà*[Jú ³[ÎKã ³¹³ ÒàÚ¤¤å [ó¡ÂµKã ƒàÒüì¹C¡¹Kà ³ÒàB¡à ">ãKã ³¹v¡û¡à ë=àÒüìƒàA—¡à
t¡àA—¡¹ç¡ƒ>à JR¡>¤à, feel ët¡ï>¤à R¡´¬ƒå>[>ú ƒàÒüì¹C¡¹>à šà[´Ã¤à,
ëó¡àR¡ìƒàA—¡ã}[º¤à "ƒå ³ÒàA—¡à feel ët¡ï¤à R¡³[Jú A¡[¹P¡´¬ƒà ³ÒàB¡ã =¤v¡û¡à [ó¡ÂµƒåKã ëÎ[>Ú¹ &C¡¹[Å}ƒà >v¡>à šøƒå¸Î¹>à šà³ƒ¤à &Uº, ëA¡ì³¹à ³å®¡ì³–i¡[Å} Úà*¤ƒKã ë³àt¡ ëJĹ>à >å}R¡àÒü¹v¡û¡¤à Úà*[Jƒ¤à >ìv¡ "ƒå¤å [ó¡ÂµKã ƒàÒüì¹C¡¹>à ³àKã ³ã;ìÚ} "³Îå} ë³àt¡t¡à 뺚[J, [ó¡Âµ A¡àÚƒ>à >³[J, ³ãÚà´•à šà´•[J¤à ³t¡à} *Òü[Jú "[ÎP¡´¬à ë=ïìƒàA¡, ³t¡à} "[Î[ƒ ëšøàìó¡Î> Jè[ƒ}³v¡û¡à ë=}>¤à R¡àv¡û¡[>, "ƒå¤å JàR¡¤à A¡>¤Kã R¡³îJ>à ët¡ï[¹¤à =¤B¡ã ³ÒÚ šå¹A¡šà R¡àv¡û¡[>ú "[ÎP¡´¬à ëšøàìó¡ìÑ•[º\³ "[Î>à ³ÒàA¡šå ë=àÒüìƒàA—¡à šà´¬Kã ³¹³ "³Îå *Òü[Jú
³ÒàA—¡à ó¡}[J¤à ³>à&¯àƒ¢[Å}: Òüì¹à³ ³àÒüšàA¡>à [Îì>³àìi¡àNøàó¡¹ *Òü>à >³[J¤à [ó¡W¡¹ "³Îå} ëƒàAå¡ì³–i¡[¹ [ó¡Âµ ëA¡ìi¡ìKà[¹ ">ã³v¡û¡à ëÊ¡i¡, ë>ìÑ•º "³Îå} Òü–i¡ì>¢ìÑ•º [ó¡Âµ ëó¡[ʡ쮡º[Å}ƒKã &¯àƒ¢ t¡¹à ëÒÄà ó¡}[Jú Òü} 1993 ƒà "Òà>¤à *Òü>à Aå¡[A¡ [ó¡W¡¹ [ó¡Âµ Kinepna Pach KンA¡ ë¤Ê¡ [®¡[ƒ*Nøàó¡¹ &¯àƒ¢ ó¡}[J, Òü} 2005 ƒà NETV People’s Choice Award t¡à ë¤Ê¡ [Îì>³àìt¡àNøà[ó¡Kã, Òü} 2002 ƒà "[¹¤³ ŸೠŴ¶¢Kã The Monpas of Arunachal Pradesh A¡ãƒ³A¡ >> [ó¡W¡¹ [ó¡Âµ ëA¡ìi¡ìKà[¹ƒà ³àÒüšàA¡šå ë¤Ê¡ [Îì>³àìi¡àNøà[ó¡Kã ë>ìÑ•º &¯àƒ¢A¡ã ¹\t¡ A¡³º &¤àƒ¢ šãƒå>à ÒüA¡àÒü Jå´•[Jú >> [ó¡W¡¹ ëA¡ìi¡ìKà[¹ƒà ë¤Ê¡ [Îì>³àìi¡àNøà[ó¡Kã ë>ìÑ•º &¯àƒ¢ ó¡}¤à "[Î ë=àÒüìƒàA¡šà ë=ïìƒàA¡ "³[> ÒàÚ¤à ÚàÒüú "[΃à >v¡>à Òü} 2010 ƒà >>-[ó¡W¡¹ ëA¡ìi¡ìKà[¹ƒà [³Ê¡¹ Òü[–ƒÚà  [ó¡ÂµKンA¡ ³àÒü¤ã &¤àƒ¢ Òü} 2015 ƒà Òà*¤³ š¤>A塳à¹Kã ó衳ÅR¡ KンA¡ 8Ç¡¤à Òü–i¡ì>¢ìÑ•º &–ƒ ëÎài¢¡ [ó¡Âµ ëó¡[ʡ쮡º, ëA¡¹àºàƒà Navroze Contractor Award for Best Documentary Cinematography ó¡}[J, [ó¡Âµ "[γv¡û¡ƒà Òü} 2014Kã ³àÒü¤ã &¯àƒ¢, Òü} 2019ƒà [ó¡W¡¹ [ó¡Âµ ëA¡ìi¡ìKà[¹ƒà í³t¡à> "¹à¤à  [ó¡ÂµKンA¡ ë¤Ê¡ [Îì>³àìi¡àNøà[ó¡Kã &Î&Î&Î ³[>ó¡à &¯àƒ¢, W¡Òã "[γv¡û¡ƒà (2019) ³[ošå¹ ëÊ¡i¡ [ó¡Âµ ëó¡[ʡ쮡º ƒà [ó¡Âµ "[ÎKンA¡ ë¤Ê¡ [Îì>³àìi¡àNøà[ó¡Kã ³àÒü¤ã &¯àƒ¢ "³åA¡Îå W¡Òã "[γv¡û¡ƒà "[¹¤³ ŸೠŴ¶¢Kã ¹àÎ ºãºà KンA¡ >>-[ó¡W¡¹ ëA¡ìi¡ìKà[¹ƒà ³àÒü¤ã &¤àƒ¢ ó¡}ƒå>à W¡Òã "³t¡ƒà ëA¡ìi¡ìKà[¹ ">ãƒà &¯àƒ¢ "׳ ó¡}¤Kã t¡àR¡º¤à ë¹ìA¡àƒ¢ íº[¹ú Òü} 2020ƒà "³åA¡ ÒÄà "[¹¤³ ŸೠŴ¶¢Kã ë>à}ó¡àìƒàA¡ ºàA¡šà KンA¡ [ó¡W¡¹ [ó¡Âµ ëA¡ìi¡ìKà[¹ƒà ³àÒü¤ã &¤àƒ¢ ó¡}ƒå>à =}>à =}>>à &¯àƒ¢ ó¡}¤à "t¡àR¡¤à [Îì>³àìt¡àNøàó¡¹Îå *Òü[¹ú "[΃à >v¡>à ³ÒàA—¡à [Îì>³àìt¡àNøàó¡¹ *Òüƒå>à >³[J¤à "[¹¤³ ŸೠŴ¶¢Kã [ó¡Âµ [>šàº, Òà*¤³ š¤>A塳à¹Kã [ó¡Âµ ³[¹, ë¹àì>º Ò຤³Kã [ó¡Âµ ³[¹, *ìA¡> "³àA¡W¡³Kã [ó¡Âµ "׳, ë¤à¤ã ¤àìÒ}¤³Kã [ó¡Âµ ">ã, ë¤àì¤à Jå¹àÒü\³, ºåA¡à>–ƒ ëÛ¡[y³Úå³, "³Îå} Î>ô\åKã [ó¡Âµ "³³³, ÒàÚ[¹¤[Å} "[Î>à ³àKã ³àKã ëA¡ìi¡ìKà[¹[Å}ƒà &¯àƒ¢ A¡Úà ó¡}¤Kà ëºàÚ>>à Òü[–ƒÚà> ëšì>à¹à³àKã *š[>} ÑHõ[>}Kã Úà*>à ëó¡[ʡ쮡º A¡Úàƒà l¡ü;[Jú ³[ošå¹ã [ó¡ÂµKã t¡àR¡º¤à [Îì>³àìi¡àNøàó¡¹ Òüì¹à³ ³àÒüšàA¡, 'ìJàÚ šè´•³A¡šå =àìƒàAá´ÃKà W¡ì;Jøú ³ÒàA¡ íº[J‰¤Îå ³ÒàB¡ã [ó¡Âµ[Å} "[Î>à 'ìJàÚ¤å ÒÄà ÒÄà ëA¡ï¹[J[>ú A¡¹´¬à ³t¡³ƒà ³àKã ³×; "³à [ó¡ÂµKã t¡àÒü¤}[Îƒà ºàB¡ƒìK t¡´¬à R¡³ìƒú ³ÒàB¡ã =¯àÚ [³ì¹>>à ³šåKã JåÚàƒà Òü}>à ëšàxà¹ç¡>¤à ë>à}ƒ´¬à ³àK㠳󡳃à Jå¹ç¡³\[¹ú