³ÅàKã W¡Òã 97 Wå¡š—à [Ò}º´¬à ³à캳Kã [k¡ìÚi¡¹Kã ëJàR¡W¡;t¡à ºàÒüìšàA¡ *Òü>à Aå¡Òü>à "ì>ï¤à ³ãì¹àºKÎå šåÄà [Ò}[³Ä¹´¬à ¤õ[i¡Å º³ƒà ëšàA¡W¡¤à ëš[¹Ît¡à ë¤\ ët¡ï¤à [k¡ìÚi¡¹ [ƒì¹C¡¹ [ši¡¹ ¤öæA¡ (³àW¢¡ 21, 1925-\åºàÒü 2, 2022) ë>àUà[J¤Kã šàl¡ü t¡àÚ¡ú *씂àA—¡à >å}R¡àÒüìt¡¡ú 'ìJàÚKã º³ƒ³[ÎKã "ìW¡ï¤à [k¡ìÚi¡¹Kã ³ã*Òü "³à *Òü>à ë>àUà[J¤Kã "ÒàR¡¤à, =ì´¶àÚ ëÅàA¡šà W¡šW¡à>à ó¡à*Òü¡ú ³[Î *Òü¤à t¡àÒü, ºàÒüìšàA¡ "³[ƒ "ìW¡ï¤à ³ã "³Kã ³P¡> ÒàÚ¤ƒå¡ú
[ši¡¹ ¤öæA¡ ³[³} "[γv¡û¡ã [k¡ìÚi¡¹¤å J[\v¡û¡} Å´•¹ç¡¤à, ³[¹ íº>¹ç¡¤à ³à캳Kã Úå³ì=à} Jå[ƒ}>à JR¡>¹¤à ³[³} "³[>¡ú ³ÒàA¡ \åºàÒü 2 ƒà íº[Jƒ¤à *Òü¹¤Îå ³ÒàA¡ [Åì¹ ÒàÚ¤à W¡šW¡à¤à šàl¡ü "ƒå[ƒ ³ÒàB¡ã ³W¡à>åšà [Îì³àÄà \åºàÒü 3, 2022 ƒà ºà*ì=àAáA¡[J¤[>¡ú 'ÒàA¡Îå [ši¡¹ ¤öæA—¡à íº[Jƒ¤Kã šàl¡ü "[Î 'Kã ³¹ç¡š ³å´¬àÒüƒKã ÒàÄKã ë>Îì>º ÑHåº *ó¡ ‰à³à, >å¸ [ƒ[ÀKã [ƒì¹C¡¹ *Òü¹´¬à, ¯à³>ìA¡ì–ƒøKã ëó¡Î¤åA¡ ëš\ƒKã JR¡¤à R¡³[J¡ú "Legend of World theatre Mr. Peter Brook salute to you for y our outstanding contribution. He departed for his eternal journey. Theatre space will empty without him...-Waman kendre.
'ìJàÚKã º³ƒ³ "[΃[ƒ [ši¡¹ ¤öæA¡ ë>àUà[J¤Kã šàl¡ü ³W¡à "³ó¡à*¤à 'Kã *Òü>[ƒ ë=}>[‰¡ú "ƒå¤å ³ÒàA—¡à ë>àUà[J¤ƒà =ì´¶àÚ ëÅàAá¤à =ì´¶àÚKã ¯àîÒ ³à캳Kã [k¡ìÚi¡¹ƒà ÅA—¡àÒü¹¤à º³ƒ³ "[ÎKã [ƒì¹C¡¹ l¡à: ¹t¡> [=Úà³>à ³ÒàB¡ã šàl¡üì\ºÎå ëA¡à¹Î 빚ìi¡à[¹ [k¡ìÚi¡¹>à ëÎà[ÎìÚº ë³[ƒÚàƒà =àìƒàAáA¡[J¡ú Úà´•à >A—¡à ëºàÚ>¹A¡[J l¡à: ¹t¡> [=Úà³>Îå ³ÒàB¡ã Åø‡ý¡àg[º šàl¡üì\ºƒà "Îå´•à ÒàÚ[¹, Shocked to learn about the departure of one of the most important experimentalist, a visionary of meaningful theatre and a great genius of performing arts in this world. He was a great friend of mine. It is the most shocking tragedy of theatre world and a vaccum which cannot be filled up-Ratan Thiyam.
"Îå´•à ºàÒüìšàA¡ [ƒì¹C¡¹ "[Î>à ë>àUà[J¤ƒà ³=}-³=} =ì´¶àÚ ëÅàA¡šà ¯àó¡³ A¡Úà ëó¡àR¡ìƒàA—¡¹A¡[J¡ú R¡[ÎKã ³à캳Kã A¡ì–i¡´š¹[¹ [k¡ìÚi¡¹Kã ¯àÁ¢¡ƒà [ƒìA¡ƒ 7¡ú 8 ëºà³[ƒ "R¡A¡šà ó¡}>à Jåìƒàº ët¡ï¹´¶ã¡ú [ši¡¹ ¤öæB¡ã "Åà}¤à ³[³}>à [ši¡¹ ëÊ¡ìó¡> ëšàº ¤öæA¡ ëA¡ïÒü¡ú ³ÒàA¡ 1925 Kã ³àW¢¡ 21 ƒà Òü}캖ƒKã [W¡\B¡ã 뤃ìó¡àƒ¢ šàA¢¡ &[¹Úàƒà ëšàA¡Òü¡ú ³ÒàB¡ã ³šà-[Îì³à> ¤åöA¡ "³Îå} ³³à "àÒüƒà "[>Kã "[>Ç¡¤à ³W¡à[>¡ú ³ÒàB¡ã ³³à ³šà "[>³A¡ ºài¡[¤ÚàKã [º =å¯à[>Úà> [\Úå\ Òü[³ìKø–i¡ R¡àv¡û¡[>¡ú
[ši¡¹ ¤öæA¡ [k¡ìÚi¡¹ [ƒì¹C¡¹[>, [ó¡Âµ ë³A¡¹[>, "Òü¤à, ëš–i¡¹, [šÚà[>Ê¡ "³[>¡ú ëºàÚ>-ìºàÚ>>à ¯àÁ¢¡ A¡ºW¡¹Kã [>}ì=ï칺 "³à *Òü>Îå ëºïî>¡ú ³ÒàB¡ã ³Úà´¬à &ìº[GÎ ÎàÒü[A¡Úà[yA¡ "³Îå} ÎàÒüìA¡àì³¹à[šÊ¡ "³[>¡ú Òü³å}-³>å}ƒà [k¡ìÚi¡¹Kã º³ƒà ³ÒàB¡ã ó¡àÊ¡¢ A¡[g> ë¤ìº[–i¡> šÃìW¡A¡ "[Î ë³àìÑHà, ëÎi¡àÚ๠[k¡ìÚi¡¹Kã [ƒì¹C¡¹ "³[>¡ú ëši¡¹ ¤öæA¡ ³îÒ ³[Å}Kã º³ƒà ë¯Ê¡[³–i¡¹ ÑHåº, KøãÎà> ÑHåº, ë³Kƒàìº> ëA¡àìº\, *Gìó¡àƒ¢ "[Î>[W¡}¤[Å}ƒà "³[ƒ 1945 ó¡à*¤à ëºàº A¡Úàƒà Ê¡[ƒ ët¡ï[J¡ú ëºàÚ>>à W¡Òã ë>ï[¹¤à ³¹´•à ³Åà >àK>¤>à ³¹³ *Òü¹Kà "[>Ç¡¤à ºàgà* ³t¡³ƒà [ó¡[ºi¡[¹ Îà[¤¢Ît¡Kã >à씂àA¡šà R¡³[J¡ú
[ši¡¹ ¤öæB¡ã ÒüÒà> Òà>¤à ëšÃ [ƒì¹C¡¹ "³à *Òü>à º–ƒ>Kã ëi¡àW¢¡ [k¡ìÚi¡¹Kã [yû¡ìÊ¡àó¡¹ ³à캢àKã ‘l¡àv¡û¡¹ ëó¡àÊ¡Î (1943) "[΃à Jå; =à¤à ëÒï[J¡ú ³[ÎKã ³Jà t¡à¹A¡šƒà ëA¡à[v¡û¡ÚåKã ‘[ƒ Òü>ó¡ì>¢º ë³[W¡>’ ëW¡[”z [AáÚ๠[k¡ìÚi¡¹Kã ëšÃ *Òü>à 1945 ƒà "[>Ç¡¤à *Òü>à [ƒì¹G> ët¡ï[J¡ú ³[ÎKã ³tå¡} t¡à¹A¡šƒà ³[³} íº¹¤à [¤¹[³}™³ 빚ìi¡à[¹ [k¡ìÚi¡¹Kã *Òü>à ¤öæA¡ ëÊ¡\ [ƒìA¡C¡¹ *Òü>à íº¤à ëÒï[J¡ú ëºàÚ>>à 1947 t¡[ƒ ëÊ¡öi¡ìó¡àƒ-"ìšà>-&ì¤à>ƒà W¡vå¡>à ëšÃ ‘ì¹à[³* &–ƒ \å[ºìÚi’, ‘º®¡ 뺤΢ ëºàÊ¡ ÒàÚ¤à ëÎG[šÚ๠ë³ì³à[¹ìÚºKã ëšÃ "[> "[ÎKã &[ÎìÊ¡–i¡ [ƒì¹C¡¹ *Òü[J¡ú ³ÒàA¡ ³ó¡³ "[΃à 1947 t¡Kã 1950 ó¡à*¤à ¯àA¢¡ ët¡ï[J¡ú "³[ƒ ¤öæA¡ ë¹àìÚº *ìš¹à Òàl¡üÎ, º–ƒ>Kã šøƒG> A¡ÚàKã [ƒì¹C¡¹Îå *Òü¹´¶ã¡ú ³ó¡³ƒå>à ³ÒàA—¡à ³à캳Kã Î[¹ìÚ[ºÊ¡ ëš–i¡¹ "³à *Òü>à JR¡ƒ¤à íºy¤à ëκ줃¹ ƒà[º³A—¡à ëÎi¡ [ƒ\àÒü> ët¡ï¤à ‘ìÎàìºà³’ Kã [ƒì¹C¡¹Îå *Òü[J¡ú
[ši¡¹ ¤öæA¡ ³Åà³A—¡ã ëšøàìó¡ìÑ•º [k¡ìÚi¡¹ A¡´š[> "[Î &C¡¹[Å} šå>[Å–ƒå>à ëų[J¡ú "ƒåKà ³ÒàB¡ã [k¡ìÚi¡¹ A¡´š[> "ƒåKã ³[³}>à Òü–i¡ì>¢Îì>º [k¡ìÚi¡¹ [¹Îà΢ ëΖi¡¹ ÒàÚ>à ë=à>[J¡ú 1972 ƒ[ƒ Òü}[ºÎ ëºàº ó¡à*¤à R¡à}¤à íÒt¡¤à &C¡¹ A¡Úà Úà*>à Úà´•à "[šA¡šà [óái¡ (뺖ƒì¹à¤¹Kã) "³ƒà ëƒàºà¹ [º[Å} ׳óå¡Jv¡û¡}Kã ³³ºƒà =à "׳ ³JàÒü "ºì\[¹Úà, [>K¹, >àÒüì\[¹Úà, ë¤[>>, ët¡àìKà, ³à[º íº¤àA¡ t¡¹ç¡v¡û¡à ºãºà l¡ü;šà W¡;[J¡ú [ši¡¹ ¤öæA¡Îå ìKøàìi¡à[ÑHþP¡´•à [k¡ìÚi¡¹ƒà ¯àÒ} Úà´•à ët¡ï¤à [k¡ìÚi¡¹ ëšøà[v¡û¡Ñ•¹ "³à *Òü¹A¡[J¡ú ³ÒàA—¡à [¹[š[i¡Î> ÒàÚ¤à 빚ìi¡à[¹ [šø[Xšº "[ÎKã ³àìÚàv¡û¡à [k¡ìÚi¡¹ ÒàÚ¤à A¡[¹ì>à? ëšÃ ÒàÚ¤[Î A¡[¹ì>à? &C¡¹ ÒàÚ¤[Î A¡[¹ì>à? ³ìJàÚ[Å} "[ÎKã ³¹v¡û¡à íº>¤à ³[¹>à A¡[¹ì>à? ³ìJàÚ[Å}Kã ³¹v¡û¡à J«àÒüƒKã ó¡\>à ët¡ï[¹¤à =¤A—¡à A¡[¹ì>à? ³Úà³ "[Î A¡Úà¹A¡ Ò}ƒå>à [k¡ìÚi¡¹Kã "ì>ï¤à ÅìAáà> A¡Úà ëó¡àR¡º´¶ã¡ú
³[ÎKà ëºàÚ>>à [ši¡¹ ¤öæA¡ "[Î ³t¡³ "³Kã ³šåXã Úà´•à ët¡>[J¤à óø¡àXA¡ã "Òü¤à, A¡[¤, l¡öà³à[i¡Ê¡, [®¡\åìÚº "à[i¢¡Ê¡, &C¡¹, [k¡ìÚi¡¹ [ƒì¹C¡¹ &ì–i¡à[>> "ìi¢¡àƒ (1896-1948) A¡ã "ìW¡ï¤à [k¡ìÚi¡¹Kã "àÒü[ƒÚà ‘[k¡ìÚi¡¹ *ó¡ yû¡ìÚº[i¡’>à W¡à*>à Åàóå¡ šã[J¡ú ³[΃à >v¡>à ët¡àR¡à> ët¡àR¡à>¤à &Gš[¹ì³ì–i¡º [k¡ìÚi¡¹Kã [=*[¹ ³Úà³ "³à Å´•à ëKøàìi¡à[ÑHþKã ë¤öW¡A¡ã, ë³Ú¹ ëÒàºKã, &ƒ¯àƒ¢ ëKà샢à> ìyû¡KA¡ã &Gš[¹ì³ì–i¡º [k¡ìÚi¡¹ [k¡*[¹ ³Úà³ "[Î W¡à*>à šå>[Å–ƒå>à í>>¹Kà ³àKã ³[Âi¡ ë>Îì>º A¡´š[> Òü–i¡ì>¢Îì>º ëΖi¡¹ ëó¡à¹ [k¡ìÚi¡¹ [¹Îà΢ "[΃à &C¡¹, l¡àX¹ ³å¸[\[ÎÚà> ³Úà³ "[ÎKà ¤öæB¡ã "ìÚï¤à &Gš[¹ì³ì–i¡º [kìÚi¡¹ ÅàK;ºA¡[J¡ú
[ši¡¹ ¤öæA¡t¡à Åàóå¡ ³Úà³ "[Î íº¹KÎå ëÒÄà A¡>¤à Åàóå¡ "³à [š¹A¡[J¤[ƒ "i¢¡àl¡üƒA¡ã ‘[k¡ìÚi¡¹ *ó¡ yûæ¡ìÚº[i¡’ "[Î>[>¡ú ³šå} *Òü>à &ì–i¡à[>> "i¢¡àl¡üƒA¡ã [k¡ìÚi¡¹ *ó¡ yûæ¡ìÚº[i¡>à W¡}[Å[À¤[ƒ "Òü¤à ëšÃìi¡G Úà*ƒ>à ºãºà ët¡ïK[> ÒàÚ¤à, ëÊ¡–i¡¹ ëÊ¡\ƒKã [ÑI¡Ÿi¡ ÒàÚ¤[Î ³¹ç¡ óå¡A—¡à º}ì=àA¡JøKà ¯àîÒ "³Îå} ³ƒåKã Køà³à¹ "ƒå ÒA¡W¡à}Kã ëó¡àR¡ìƒàìAáà> "[Î>à W¡šW¡à>à šã¤à R¡´¶ã ÒàÚ¤[Î[>¡ú ³¹³ "ƒå>à "i¡à¢l¡üƒ>à ³×; [ÅĤà ëÒà;>[¹¤[Î ë\Ŭ¹, ÎàÒü>, [Îì´¬àº, [¹ƒ³, ³àÒü³, ëšì–i¡àºàÒü³, ³å¸[\A¡, l¡àX, ëš[–i¡}, A¡àÒüì>[i¡A¡ "ài¢¡, ëW¡[–i¡}, "à[A¢¡ìi¡A¡W¡ì¹º ëΚÎ, ºàÒü[i¡} Îàl¡ü–ƒ ³Úà³ "[Î>à ëi¡GA¡ã ³×; [Å>K[> ÒàÚ¤à "[Î[>¡ú
³[γA¡ [ši¡¹ ¤öæB¡ã ºãºà[Å}ƒà W¡šW¡à>à ë=}>K[>¡ú J僳 "³v¡} W¡à*>à šÀ¤ƒà ³à캳ƒà ëÒï[\A¡Îå ëó¡àR¡ ëó¡àR¡ Åà>à šåì=àA¡ šåì=àv¡ûå¡>à í>>[¹¤à ³ÒàB¡ã ‘³Ò஡à¹t¡’ "[γA¡ ëÊ¡\ šàÒüì¹à-
ìi¡[A—¡A¡ [Å[\ăå>à ëÊ¡\ "³Îå} [ó¡Âµ "[>³v¡û¡à ëÅài¡ ³Úà³ "³à Òü얃ใà ëºàÒü[Å[À¤[>¡ú ‘³Ò஡à¹t¡’ ëšÃ "[Î W¡Òã 10 ëÒÄà W¡R¡>à "ìW¡ï¤à ëšøàì\C¡ "³à *Òü>à ët¡àR¡à> ët¡àR¡à>¤à A¡[”| 16 t¡Kã ³¹ç¡ *Òü¤à "à[i¢¡Ê¡ 21 >à Źç¡A¡ Úàƒå>à ëų[J¤à ëÊ¡\ ëšÃ "³[ƒ [ši¡¹ ¤öB¡ã ³àÊ¡¹ [šá "³[>¡ú
³=}-³=}...
[email protected]